Fosfaat, onmisbaar maar niet oneindig
Fosfor is voor elk organisme een onmisbaar element.
Het komt voor in elke cel, in fosfolipiden in de celmembraan, ATP, RNA en DNA.
Op kleine schaal is er sprake van een gesloten kringloop. Er is geen aanvoer nodig en ook geen afvoer.
Maar in Nederland moet voor de teelt van gewassen en de veehouderij fosfaat uit kunstmest van buiten komen. Fosfor is niet als koolstof of stikstof in een gasvormig molecuul in de lucht beschikbaar. Er is geen kringloop. Zie hieronder aan de pagina de weg die fosfaat aflegt als er sprake is van grootschalige landbouw en veeteelt en consumptie door veel mensen.
In Europa zijn we afhankelijk van fosfaaterts uit Marokko en China. De voorraden raken op binnen enkele tientallen jaren. Ook importeren we fosfaathoudend veevoer zoals soja uit het buitenland waar het fosfaat aan de bodem onttrokken wordt en regenwoud gekapt moet worden.
Het is eigenlijk zonde dat alle mineralen die wij als mens opnemen waaronder stikstofverbindingen en fosfaat door het toilet verdwijnen en niet meer als voedingsstof gebruikt worden. De laatste jaren wordt fosfaat gedeeltelijk teruggewonnen uit rioolwater. Micro-organismen spelen hierbij een rol. Deze slaan polyfosfaten op in de cel waardoor fosfaat in het rioolslib terecht komt. Als ze zich in zuurstofloos en nitraatarm water bevinden, geven deze bacterien dit fosfaat af aan het water. Dit is de hongerfase. Wanneer het actief slib vervolgens wordt belucht, verkeren de bacterien in een overvloed aan zuurstof, nitraat en voedingsstoffen, de feestmaalfase. De bacterien nemen dan behalve de eerder afgegeven hoeveelheid fosfaat nog extra fosfaat op. Deze fosfaatterugwinning met behulp van micro-organismen vereist vereist speciale tanks om zuurstofarme condities te verkrijgen. Dit is niet overal mogelijk.
Een alternatief is het laten neerslaan van fosfor en stikstofverbindingen in het afvalwater tot struviet Mg(NH4)PO4 · 6(H2O) (magnesiumammoniumfosfaat). Dit struviet
kan als meststof gebruikt worden. Het neerslaan gebeurt met een magnesiumzout. Nog efficienter is het om struviet uit ingezamelde urine te winnen.
Ook blijkt lang niet alle fosfaat dat op het land gebracht wordt daadwerkelijk door de te telen plant worden opgenomen. In ons land zit veel fosfaat in de bodem en het water. Als de plant er met zijn wortels niet bij kan wordt het niet opgenomen. Fosfaat in het water leidt tot blauwalgen groei.
Mycorrhiza's helpen de plant om veel efficienter fosfaat op te nemen. Er moet dan wel gezorgd worden dat de schimmel geen fungiciden "ontmoet" en ook de bodemstructuur moet ontzien worden..
Bronnen
https://downtoearthmagazine.nl/piek-fosfaat-komt-eraan/
www.youtube.com/user/csvanleeuwen/videos het fosforprobleem
kennislink fosfaatmijnen-raken-leeg-tijd-voor-hergebruik
TED-talk (nederlands ondertiteld)mohamed_hijri_a_simple_solution_to_the_coming_phosphorus_crisis
https://www.youtube.com/watch?v=KG1xPTMrd5c&feature=player_embedded