Het meten van een micro-organisme
Hoe meet je de grootte van een micro-organisme dat je ziet door de microscoop?
Dit gebeurt door middel van een meetoculair. Dit is een oculair met een ingebouwd doorzichtig liniaaltje..
Hierdoor zie je een gist samen met deze liniaal als je door de microscoop kijkt.
De afstanden tussen twee streepjes noem je schaaldelen.
Een gist hoeft natuurlijk niet precies zo lang te zijn als 1, 2 of 3 schaaldelen.
De lengte kan er ook tussen in zitten. Daarom zit er op het oculair een draaiknop die een beweegbare lijntje(draad) heeft wat je kunt gebruiken om precies te meten. De knop heeft een schaalverdeling met honderd stukjes. Op stand 0 staat hij bij de eerste lijn, op stand 100 bij de tweede lijn,
In dit voorbeeld is de gist nog geen schaaldeel (afstand tussen 0 en 1 ) groot.
Daarom heb je met de schroef de rode lijn rechts van de gist geplaatst en de gist zelf tegen de 0- lijn gedraaid (preparaattafel).
De gist is nu 70/100 ste van een schaaldeel lang.
Dat is mooi, maar nu moet je nog weten hoe lang een schaaldeel is want het schaaldeel zit in het oculair en de gist zit op een objectglas. Hij wordt daar vergroot door objectief en oculair samen. Je moet dus eerst weten hoeveel de gist precies vergroot wordt en dat kan door de oculairmicrometer te ijken bij de vergroting die je gebruikt om de gist te bekijken.
Dit ijken kan alleen maar door op een objectglas iets met bekende afmetingen neer te leggen en dat te meten met het meetoculair.
Dat is de objectmicrometer. Een objectglas met een liniaaltje erin gegraveerd,
De afstanden tussen de kleinste streepjes zijn 10 µm.
Dit glaasje leggen we onder de microscoop en gaan deze meetlat onder de meetlat van het meetoculair leggen: de dikke streepjes zijn van de objectmicrometer de lange dunne van de oculairmeter : (alle cijfers zijn weggelaten)
We zien nu dat 10 µm gelijk is aan 1,30 schaaldeel van het meetoculair.
1 schaaldeel meet dan 10 / 1,3 = 7.69 µm
Nu terug naar de gemeten gist: 0,70 schaaldeel lang.
Dat is 0,70 x 7.69 µm = 5,4 µm lang.